روزنامه‌هایی که مهر برگشت می‌خورند
این‌روزها وضعیت روزنامه‌فروشی و روزنامه‌خوانی در بوشهر چندان پر رونق نیست و باعث رکود بسیاری از روزنامه‌فروشی‌ها و تغییر کاربری آنها شده است.
تابناک بوشهر: روزگاری بازار مطبوعات کاغذی چنان گرم بود که بسیاری از خواننده‌ها صبح زود مقابل دکه‌ها سبز می‌شدند تا مبادا اگر دیر برسند با جای خالی روزنامه مورد نظر خود روبه‌رو شوند.
همیشه جمعیتی شلوغ کنار دکه‌های روزنامه‌فروشی جمع بودند تا ورق‌زدن صفحه‌های روزنامه‌ها را به بحث بایستند و گاه باید سرت را از زیر بغل کسی عبور می‌دادی تا نگاهت را به تیترهای درشت روزنامه‌های دکه‌ها برسانی.
اما چند سالی است بازار گرم مطبوعات کاغذی، سردی روزافزونی به خود گرفته به‌طوری‌که اگر چندساعتی مقابل دکه‌ای به کنجکاوی بایستی، با چشم‌های معدودی روبه‌رو می‌شوی که با توقفی کوتاه تیترهای مانده روی دست دکه را مروری می‌کند و می‌رود بی‌آنکه روزنامه‌ای زیر بغلش جا بگیرد یا دست‌های گاه‌به‌گاهی را می‌بینی که روزنامه مورد علاقه را می‌برند و دور می‌شود.
بازار فروش مطبوعات کاغذی این روزها چنان سردی سوزناکی به خود گرفته که بیشتر روزنامه‌ها یا سر از شیشه منازل درمی‌آورند یا مهر برگشت می‌خورند.
شاید سال دیگر من هم فلافلی زدم
«مهدی» صاحب دکه‌ای در یکی از پرترددترین خیابان‌های شهر بوشهر است. به‌جرئت می‌توان گفت یکی از محدود دکه‌هایی که هنوز روزنامه می‌فروشد.
با او هم‌کلام می‌شوم،از وضعیت فروش روزنامه ناراضی است و می‌گوید: ۲۰ سالی می‌شود اینجا روزنامه‌فروشی دارم. آن‌وقت‌ها فروش روزنامه‌ها و مجلات خیلی خوب بود اما دیگر کمتر کسی به خواندن روزنامه علاقه نشان می‌دهد. مطمئنم تا سه سال آینده همین تعداد مجله‌های خانوادگی و روزنامه نیز فروخته نخواهد شد و شاید هم من هم فلافلی زدم.
«حمید» نیز روزنامه‌فروش دیگری است که به بهانه خریدن روزنامه با او هم‌کلام شدم. با افسوس سری تکان می‌دهد و می‌گوید: فضاهای مجازی و اینترنتی باعث شده‌اند دیگر آن انگیزه کافی برای خرید روزنامه وجود نداشته باشد.
خیلی از دکه‌هایی که در سطح شهر وجود دارند دیگر به فلافل فروشی و سیگارفروشی و جدیداً قهوه‌فروشی تبدیل‌شده‌اند و دیگر روزنامه‌ای بر روی دکه‌ها نمی‌بینی.
ما آدم‌های با اعتمادبه‌نفس
شاید مهم‌ترین انگیزه‌ای که باعث می‌شود ایرانی‌ها سراغ روزنامه نروند بی‌نیازی از مطالعه و حس دانای کل بودن است.
اگر کلاهمان را قاضی کنیم می‌بینیم که ما آدم‌های با اعتمادبه‌نفسی هستیم و این روزها به دلیل حضور در شبکه‌های اجتماعی و فضای اینترنت و مواجه‌شدن با اطلاعات حداقلی و پیامکی بیشتر از هر زمانی خودمان را بی‌نیاز از مطالعه می‌بینیم.
حالا هرقدر هم در آمارها خودمان را خوب جلوه دهیم و آمارهای خوب و پر و پیمانی را ارائه کنیم، صنعت نشر و تیراژ کتاب‌ها خبر می‌دهد از سر درون؛ درون جامعه‌ای که قرار است توسعه پیدا کند و آگاهی مردم و افزایش سواد فرهنگی در این موضوع بسیار مؤثر است.
كاهش سرانه مطالعه مطبوعات
كاهش سرانه مطالعه مطبوعات در حالی ذهن اكثر مسئولان فرهنگی امر را درگیر كرده است كه به اعتقاد اكثر كارشناسان پایین بودن محتوای مطالب باعث رویكرد منفی جامعه نسبت به فرهنگ روزنامه‌خوانی شده است.
البته آنان حرفه‌ای نبودن مطبوعات، نداشتن صداقت خبری، سخنگوی احزاب، احاطه كامل نشریه از سوی یك جریان فكری، مطرح نكردن دغدغه مردم و نداشتن تخصص لازم خبرنگار را از دیگر عوامل مهم در كاهش سرانه مطالعه مطبوعات دانسته‌اند.
ما در چند سال اخیر شاهد افزایش رسانه‌ها و مطبوعات در كشور بوده‌ایم اما این رشد هرگز به معنای افزایش روزنامه‌خوانی در بین مردم نیست.
جامعه آمادگی پذیرش روزنامه و نشریات گوناگون را دارد
دكتر كاظم معتمدنژاد نویسنده و روزنامه‌نگار بوشهری معتقد است كه از سال ۷۶ فضای مناسب برای رشد مطبوعات ایجاد شد و در آن زمان محتوای مطالب روزنامه‌ها با علاقه‌مندی مردم همراه بود. اما در سال‌های ۷۸ و ۷۹ دوباره ركودی بر فضای مطبوعات كشور حاكم شد كه تاكنون نیز ادامه دارد اما بااین‌همه جامعه هر روزه شاهد افزایش تعدادی نشریه در داخل كشور است و این موضوع نشان می‌دهد كه جامعه آمادگی لازم برای پذیرش روزنامه و نشریات گوناگون را دارد و تنها مسئولان فرهنگی كشور باید شرایط لازم را برای اهل‌قلم فراهم كنند.
از سویی دیگر در بوشهر چند مدتی است که هجوم فراوانی برای گرفتن دکه‌های سطح شهر به وجود آمده و هرکسی که شغلی نداشته باشد با حضور در شورا به دنبال گرفتن مجوزی است تا دکه‌ای بگیرید و جگر فروشی و فلافلی راه بیندازد. از سویی دیگر از کسانی که مطبوعات می‌فروشند کمتر شده و این موضوع آینده خوبی ندارد و باید فکری اساسی برای آن کرد.
روزنامه‌فروشی سودآور نیست
امروز در گوشه و کنار دکه‌های مطبوعاتی وجود دارد که کمتر روزنامه و نشریه می‌فروشند و صاحبان این دکه‌ها اعتقاد دارند که اغلب مشتریان خریدار تنقلات هستند و تمایلی برای خرید روزنامه ندارند و از سویی دیگر آنها بر این مسئله نیز اذعان دارند که فروش روزنامه و نشریه به‌تنهایی سودآور نیست.
البته برای نهادینه شدن فرهنگ روزنامه‌خوانی در كشور و تقویت آن باید ارتباط مناسبی بین مردم و رسانه‌ها ایجاد شود.
باید گفت که یكی از عوامل بسیار مهم در راستای كاهش روزنامه‌خوانی در كشور، عدم اعتماد مردم به روزنامه‌ها است كه در این زمینه مسئولان و نهادهای ذی‌ربط باید اقدامات جدی را در نظر بگیرند.
منبع: مهر