حکمرانی عالمانه

“حکمرانی عالمانه؛ کلید واژه دوران گذار از حکمرانی سنتی به تخصص گرایی”
با نگاهی اجمالی به تاریخ ۴۵ ساله انقلاب اسلامی پاک دستی اکثریت کارگزاران مسئولان و نمایندگان به عنوان خادمان ملت مشهود است اگرچه در فراز و نشیب‌های فراوان این دوران خواب‌های شوم و فتنه‌های زیادی وجود داشته است و برخی مسئولان نیز متاسفانه بصیرت لازم را در مواجهه با این قضایا نداشتند که رهنمود‌ها و اقدامات به موقع رهبر مقتدر و عزیزمان موجب حفاظت از درخت تنومند انقلاب و مردم عزیز ایران شده است. اما امروزه یک عنصر مهم دیگر در حکمرانی بسیار ضروری شده است در کنار ولایت مداری تعهد و پاکدستی کشور ما مانند سایر جوامع به مسئولانی متخصص مجرب و متبحر نیاز دارد.
با پیشرفت تکنولوژی در دنیای امروز و پیچیدگی‌های جهانی و منطقه‌ای و وجود چالش‌هایی مانند بحران آب و انرژی چالش‌های محیط زیستی امنیت سایبری مسائل نظامی محرمانه تهاجمات پیچیده فرهنگی به نهاد خانواده و نسل جوان بحران پیری جمعیت مسئله مهم مسکن و. تصمیم سازی، تصمیم گیری و اجرای تصمیمات کلان کشوری می‌بایست بر عهده افرادی باشد که تعهد و تخصص را همزمان داشته باشند.
در توضیح واژه تعهد با عنایت به آنچه در کشور اسلامی ما نهادینه شده است.
 تعهد در واقع ولایت مداری، عشق به کشور و سخت کوشی، دلسوزی و اعتقاد و التزام کامل به مسائل دینی را شامل می‌شود.
اما تخصص: جمع معانی و واژگانی، چون تحصیلات عالیه در رشته تخصصی و در دانشگاه معتبر و اخذ مدرک با سخت کوشی و تلاش، داشتن تجربه بالای کاری و آشنا به امور اجرایی در زمینه تخصصی، داشتن قدرت بیان، قلم توانا، تیزهوشی و قابلیت تحلیل درست و سریع مسائل و پیش بینی برخی از اتفاقات، توانایی چانه زنی و دفاع از حق، توانایی ارتباط گیری و تاثیرگذاری بر جمع‌های مهم تصمیم سازی را داشته باشد.
 به طور خلاصه متخصص کسی است که برای امور اجرایی و حکمرانی سریع و با دقت تصمیم می‌گیرد و اجرا می‌کند.
حال اگر فردی فاقد این خصوصیات باشد، چون قدرت تحلیل ندارد نظرات خلق الساعه و هیجانی و بدون منطق ارائه می‌کند.
 تصور کنید در یک جمع تصمیم‌سازی یا اجرایی، تعداد زیادی از این افراد وجود داشته باشد نتیجه چه می‌شود؟

نمونه‌های ذیل نتیجه حکمرانی بدون تخصص است که اثرات منفی آن بیشتر از روند مثبت آن در سال‌های اخیر بوده است.
۱-طی کمتر از ۵ سال گذشته در مورد نحوه فروش خودرو دولتی بیش از ۱۰ تصمیم گرفته شده سپس شکست خورده قانون اشتباه دیگری جایگزین شده نه تنها مشکل حل نشده بلکه این دور باطل همچنان در حال تکرار است.
۲-پس از چندین سال معطل شدن کشور برای مذاکرات منتهی به برجام عایدی آن به جز رکود برای اقتصاد چه بود؟ دلار در همین مدت اجرای برجام نزدیک به ۴ برابر رشد کرد و به بیش از ۱۵ هزار تومان رسید هیچ نفعی از توافق به خصوص در زمینه پیشرفت صنعت و تولید به ما نرسید و ایران به یک بازار بزرگ مصرف برای تولیدات انباشته و بی‌کیفیت اروپایی اعم از پوشاک لوازم الکترونیکی خودرو و ... تبدیل شد.

۳-در کشور ما دو حالت وجود دارد یا خشکسالی که منجر به نابودی محیط زیست و از بین رفتن کشاورزی و دامداری می‌شود و یا تصمیم‌های ناگهانی که باعث از بین رفتن زیرساخت کشاورزی و دامداری می‌شود!

در صورتی که با برنامه‌های جامع علمی برای حل این مشکل با استفاده از ذخیره و جمع آوری بارش‌های کم، متوسط و سیل آسا در دنیا اجرا شده و نتیجه بخش بوده است نمونه آن کشور مالزی که با قرار گرفتن در خط استوا دارای باران‌های وحشتناک سیل آساست، اما با داشتن زیرساخت‌های دقیق که حاصل یک برنامه‌ریزی درست و اجرای دقیق است یک ساعت پس از باران عجیب همه جا خشک است و آب‌های جمع آوری شده ذخیره شده است و هیچ آسیبی به زیرساخت‌ها و کشاورزی وارد نمی‌شود.

۴-مشکل عدم توانایی تامین مسکن مناسب برای همه اقشار جامعه که به عنوان یک حق طبیعی برای مردم، دست نیافتنی شده است.

 از دیگر مصداق‌ها عدم برنامه‌ریزی علمی و تخصصی را می‌توان نام برد. روزی مسکن مهر با کمترین کیفیت بدون مطالعه در حوزه ساخت مکان‌یابی و مسائل مربوط به بافت فرهنگی که حتی آن هم با تاخیر و ناقص انجام شد.
روز دیگر مسئولان دولتی با افتخار از تعطیلی مسکن مهر سخن گفتند و تعهدات دولت در قبال مردم را بدون نتیجه رها کردند که باعث پیشی گرفتن تقاضا از عرضه و افزایش نجومی قیمت زمین و مسکن شد به طور کامل قطع امید کردند و روز دیگر مسکن اقدام ملی که قرار بود برای قشر مستضعف باشد که علاوه بر جا ماندن از برنامه پیش بینی شده درخواست‌های سنگین مالی از قشر مستضعف باعث ایجاد نارضایتی شده است.

۵-تولید خودرو‌های بی‌کیفیت با مصرف بالا تکنولوژی مربوط به سال‌ها پیش و فروش آن‌ها به مردم با هزار منت و سختی که یکی از مشکلات ایجاد شده افزایش سرسام‌آور مصرف سوخت بنزین در کشور است و مصرف داخلی نسبت به صادرات آن بسیار هزینه بر می‌باشد هر چند سال یک بار دولت مجبور است قیمت سوخت را گران کند و در نتیجه تورم سنگینی به تمام خدمات و کالا‌ها وارد می‌گردد و زلزله اقتصادی سفره‌های بی‌رمق مردم را ی‌تر از گذشته می‌کند.
به موارد فوق، خودرو‌ها و جاده‌های ناایمن، آلودگی هوا، صنایع آلوده کننده با بازدهی پایین کشاورزی سنتی و کم بهره عدم استفاده از ظرفیت انرژی‌های پاک عدم شناساندن درست مکان‌های تاریخی و فرهنگی و طبیعت بکر ایران که در کنار نبود زیرساخت‌های مناسب باعث از دست رفتن فرصت‌های بسیار زیاد گردشگری شده است و صد‌ها مورد دیگر...
خلاصه کلام:
در شرایط کنونی کشور ما با بحران‌ها و ابر بحران‌های بسیاری دست به گریبان است، اما هیچ یک از این بحران‌ها غیر قابل حل و راهکار‌ها خارج از دسترس ما نیستند.

 در حل تک تک بحران‌ها نیاز است ابتدا چرخه حکمرانی با پوست اندازی حکمرانی عالمانه با استفاده از افراد متعهد و متخصص تغییر کند. سپس در گام نخست با استفاده از ظرفیت بالای مجلس شورای اسلامی که به فرموده امام راحل در راس امور است قوانین کوتاه مدت و بلند مدت و بر اساس دانش و منطق و شرایط موجود تدوین گردد با نظارت کامل و دقیق دستگاه‌های اجرایی را ملزم به رعایت ۱۰۰ درصدی آن‌ها نماید که اگر این اتفاق بیفتد اثرات این اقدامات به سرعت در سطح جامعه نمایان خواهد شد.

نویسنده و پزوهشگر: امیر حسین نعمتی - کارشناسی ارشد مهندسی سیستم‌های انرژی