یکی از تبعات اقتصادی و اجتماعی اجرای رینگ سوم شهر همدان، افزایش قیمت زمین در گستره وسیعی از اطراف این حلقه شهری است. کاربری بسیاری از زمینهای همدان و روستاهای اطراف با ایجاد حلقه سوم شهر، از زراعی به مسکونی و تجاری تغییر میکند. این تغییر کاربری ارزش افزودهای نجومی را برای مالکان این زمینها رقم خواهد زد. ارزش افزوده حاصل از اجرای رینگ سوم در برخی از نقاط، ارقامی بسیار فریبنده است. ارقامی که میتواند یک شبه ره صد ساله را برای مالکان این بخش از همدان رقم بزند. بعضی از این مالکان نسل در نسل بر سر زمینهایشان کار کردهاند و در چنین حالتی پاداش یک عمر تلاش خود را میگیرند.
اما بخش عمده درآمد نجومی، جیب کسانی را پر میکند که در نتیجه دسترسی به اطلاعات پنهان این زمینها را با قیمت پایین خریدهاند. آنها با داشتن اطلاعات نهانی و درست در بزنگاه قطعی شدن اجرای حلقه سوم، زمینها را خریده و بعد از تصویب طرح و علنی شدن جزئیات آن به قیمتی نجومی میفروشند. نمونه کوچک این اتفاق چند سال پیش در زمینهای مابین روستای مریانج تا حیدره اتفاق افتاد. کسانی که از قبل از طریق افراد صاحب نفوذ از ساخت جاده مابین حیدره تا امامزاده کوه و بخشی از پروژههای خیالی آن خطه با خبر شدند، زمینهای زراعی را با قیمت کم از روستائیان خریدند و مدتی بعد با قیمتی بسیار بالا به مردم فروختند.
واقعیت این است که اطلاعات نهانی متاعی نیست که در اختیار هر کسی باشد. این اطلاعات، متاعی انحصاری در دست معدودی از افراد صاحب نفوذ است که آن را در اختیار وابستگان خود قرار میدهند. وابستگان این افراد با استفاده از این اطلاعات، زمینها را به قیمت روز میخرند. در مرحله بعد صاحبان نفوذ با دخالت در تصمیمگیریها تلاش میکنند نقشههای تفصیلی و اجرایی را به شکلی رقم بزنند که وابستگان آنها بیشترین منفعت را از ناحیه زمینهای خریداری شده از آن خود کنند.
ثروت بادآورده حاصل از این معاملات میتواند سازنده معادلات اساسی در شهر همدان باشد. این سرمایهها میتواند گروههای فاسد را تامین مالی کند. گروههایی که میتوانند در سطوح مختلف جامعه رخنه کنند و به منافع باندها، به جای منافع مردم اولویت دهند.
راه حل مبارزه با این فساد، سخت، اما شدنی است. ابدا باید تا جای ممکن شرایط را به گونهای ایجاد نمود که تصویب احتمالی رینگ سوم همدان بدون دخالت صاحبان نفوذ در بستری کارشناسی شده انجام پذیرد. شک نباید کرد همان کسانی که امروز به هر ترفندی به دنبال تصویب اجرای رینگ سوم هستند فردای تصویب آن، در امور فنی هم دخالت خواهند کرد تا جزئیات طرح به شکلی که مطابق خواست آنهاست تنظیم شود.
رسانهها در هر دو مرحله مسئولیت سنگینی بر عهده دارند. آنها تا جای ممکن باید تلاش کنند دخالت غیرکارشناسی افراد در این حوزه را برملا کنند.
کار سخت در این ماجرا شفاف سازی در حوزه مالکیت اشخاص حقیقی و حقوقی بر زمینهای حول این حلقه است. کاش میشد سامانهای با امکان دسترسی عموم، وضعیت مالکیت زمینهای حول رینگ سوم را برای همه آشکار میکرد.
ماجرا ساده نیست. در صورتی میتوان فساد در کمین رینگ سوم را کنترل نمود که مردم، نهادهای نظارتی، نهادهای مدنی و رسانهها با هم در این مورد همگام باشند. در غیر این صورت، درآمد بادآورده رینگ سوم میتواند برای چند دهه همدان را بازیچه امیال نوکیسگان کند