استان همدان مهد هنرمندان و صنعتگران برجسته‌ای است و در حوزه صنایع‌دستی هموراه حرفی برای گفتن داشته و سفال و چرم از هنر‌های ماندگار مردمان دیار هگمتانه است.
استان همدان مهد هنرمندان و صنعتگران برجسته‌ای است و در حوزه صنایع‌دستی هموراه حرفی برای گفتن داشته و سفال و چرم از هنر‌های ماندگار مردمان دیار هگمتانه است.
به گزارش تسنیم، صنایع‌دستی مجموعه‌ای از هنر‌ها و صنایعی را شامل می‌شود که هنر دست بوده و با ابراز دستی و مواد اولیه بومی ساخته می‌شود که در فرآیند‌های صنایع تولیدی ذوق هنری و خلاقیت صنعتگر نمایان می‌شود.
صنایع‌دستی حاصل روح ملت‌ها و آئین و فرهنگ ملی کشورهاست که به‌سادگی با رجوع به آمار صنایع‌دستی کشور‌ها به روحیه مردم آن کشور می‌توان پی برد می‌توان گفت که صنایع‌دستی تنها یک کالا برای مبادله نیست بلکه خصوصیات فرهنگی و ویژگی‌های اقوام از طریق صنایع‌دستی مبادله می‌شود.
اکنون صنایع‌دستی ایرانی به عنوان یکی از منابع درآمدی قابل‌توجه در بخش درآمد‌های غیرنفتی به شمار می‌آید و ایران اکنون نیم‌قرن است که در شورای جهانی صنایع‌دستی عضویت دارد.
بافته‌های داری، دست بافی، بافتنی، روکاری، چاپ‌های سنتی، نمدمالی، سفالگری و سرامیک‌سازی، شیشه‌گری، تولید فراورده‌های پوست و چرم، ساخت محصولات فلزی و آلیاژ، قلم‌زنی، مشبک‌کاری، حکاکی روی فلزات و آلیاژها، سنگ‌تراشی، حکاکی روی سنگ و معرق سنگ، خراطی چوب، ریزه‌کاری و نازک‌کاری چوب، منبت‌کاری، کنده‌کاری و مشبک‌کاری چوب، حصیربافی، خاتم سازی، معرق‌کاری، کاشی گری، ملیله کاری، میناکاری، ساخت اشیای مستظرفه و هنری، ساخت زیورآلات و ... هر کدام هنر مردمان سرزمین پهناور ایران است که باجان و دل به تولید آن‌ها می‌پردازند.
استان همدان دیار الوند، پایتخت تاریخ و تمدن و پایتخت گردشگری آسیا در سال ۲۰۱۸ نیز هنرمندانی را در دل خود جای داده که این هنرمندان در وجود خود گنجینه‌ای از هنر، ذوق، خلاقیت و ابتکار دارند.
همدان مهد هنرمندان و صنعتگران برجسته‌ای است که یادگار‌های بسیار ارزشمندی از خود بجای گذاشته‌اند. امروزه نیز همدان پایتخت تاریخ و تمدن محل فعالیت بسیاری از هنرمندان باذوق صنایع‌دستی است.
دیار هگمتانه مهد سفال و منبت ایران‌زمین است و شهر جهانی سفال لالجین و شهر ملی منبت ملایر در این استان هستند و تویسرکان نیز یکی از قطب‌های اصلی منبت ایران به‌حساب می‌آید تا جایی که می‌توان گفت: استان همدان مهد هنر و اندیشه است.
در کنار جاذبه‌های تاریخ، فرهنگی طبیعی و ... صنایع‌دستی شهر همدان، توجه گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب می‌کند، همچنین علاوه بر شهرت داخلی، در سطح بین‌الملل و صادراتی نیز زبان زد است.
استان همدان به علت فرهنگ و تاریخ کهن خود دارای اماکن فراوان تاریخی و گردشگری فراوان از جمله، گنج‌نامه، غار علیصدر و ... و در کنار این آثار تاریخی دارای صنایع‌دستی و سوغات متعددی است که گردشگران و مسافران متعددی را برای گشت‌وگذار و خرید در همدان جذب می‌کند.
سفال و سرامیک، قالی‌بافی، چرم دوزی، گلیم، مرواربافی و گیوه‌بافی از جمله صنایع‌دستی همدان است که در این گزارش به معرفی تعدادی از صنایع‌دستی استان همدان می‌پردازیم.
سفال لالجین
یکی از شناخته شده‌ترین هنر‌های همدان سفال‌ها و سرامیک‌های تولیدی شهر لالجین است که شهرت جهانی دارد شهر لالجین یکی از قطب‌های گردشگری استان همدان و به عنوان مرکز سفال و سرامیک در خاورمیانه و جهان شناخته‌شده است که دارای پیشینه سفال‌سازی ۷۰۰ الی یک هزار سال است و در حال حاضر سفالگری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رشته‌های صنایع‌دستی استان همدان شهرت جهانی دارد.
هنر سفالگری نسل به نسل به مردم شهر لالجین رسیده و سفالگری، هنر آبا و اجدادی مردم این شهر است، سفال‌های تولیدی این منطقه از کیفیت و اصالت فراوانی برخوردارند و تا جایی که هنوز مردم لالجین برای ساخت سفال از چرخ‌های دستی استفاده می‌کنند.
هنر منحصربه‌فرد هنرمندان این دیار در تولید سفال به‌گونه‌ای است سبب شده است که از تهیه مواد اولیه تا تولید، تکمیل، توزیع و صادرات سفال و سرامیک یا در لالجین انجام می‌شود و یا در این شهر قابلیت انجام آن وجود دارد.
در راستای ارسال پرونده‌های این دو شهر (لالجین و مشهد) به شورای جهانی صنایع‌دستی، داوران این شورا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۵ از شهر‌های مشهد و لالجین بازدید کردند و داوری خود را ارائه دادند و نتایج آن را برای کارشناسان عالی شورای جهانی صنایع‌دستی ارسال کردند.
پس از بررسی‌های نهایی و اعلام نظر رؤسای چهار منطقه اروپا، آمریکای لاتین، آمریکای شمالی و آفریقا، خوشبختانه طبق نامه‌ای از سوی غدا هیجاوی رئیس منطقه آسیا و اقیانوسیه و بر اساس اعلام رسمی دفتر رئیس شورای جهانی صنایع‌دستی، مشهد به عنوان شهر جهانی سنگ‌های قیمتی و لالجین به عنوان شهر جهانی سفال انتخاب شد که این امر با تلاش‌های مسئولان، هنرمندان لالجینی و رسانه‌های استان محقق شد و این شهر به‌عنوان شهر جهانی سفال به ثبت سازمان جهانی یونسکو رسید.
لالجین از مراکز عمده ساخت سفال و سرامیک ایران و جهان به شمار می‌رود و هنر به عمل آمده از دستان هنرمندان لالجینی علاوه بر شهر‌های دور و نزدیک ایران به بسیاری از کشور‌های دیگر صادر می‌شود.
بوی خاک رس و در نهایت گل سفال در کارگاه‌های سفالگری نه‌تن‌ها آزاردهنده نیست بلکه نفس کشیدن در کارگاه‌های تولیدی سفال بسیار دل‌نشین است که همین امر سبب می‌شود که تولیدکنندگان و فعالان این عرصه هیچ‌گاه علاقه‌ای به بازنشستگی و در از کار کشیدن ندارند.
قالی‌بافی همدان
مردم شهر همدان در زمینه قالی‌بافی هم فعالیت می‌کنند. از پشم حیوانات نخ تولید کرده و با استفاده از سبک خود در بافتن قالی و فرش، توجه مسافران ایرانی و خارجی را به این استان جلب کرده‌اند.
زنان و مردان هنرمند دیار هگمتانه و پایتخت تاریخ و تمدن در عرصه تولید فرش و تابلوفرش چنان تبحری دارند و دست به طراح‌های زیبای می‌زنند که تولیدات آن‌ها چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.
مبل و منبت ملایر
از صنایع‌دستی معروف شهرستان ملایر می‌توان به پایتخت بودن مبل و منبت ایران اشاره کرد هنری که از دیرباز مردمان این شهرستان با آن انس گرفته‌اند و به زیباترین نحو و زیرنگرترین نقش آن را انجام می‌دهند، ملایر شهری که تولیدکننده مبل و صادرکننده آن به اقصی نقاط کشور است.
از دیگر صنایع‌دستی مردمان خون گرم و لر زبان ملایر می‌توان مرواربافی یا همان سبدبافی اشاره کرد. وجود ترکه‌های چوبی با کیفیت و مرغوب در این شهرستان از عوامل مؤثر در رشد این صنعت دستی در این شهرستان است. به دلیل همین کیفیت مناسب ترکه‌های ملایر هنرمندانی که در استان‌های شمالی کشور به این صنعت دستی اشتغال دارند چوب موردنیاز خود را از شهرستان ملایر تأمین می‌کنند. این ترکه‌ها در روستا‌های گوراب، داویجان، می‌آباد و حرم آباد از توابع ملایر توسط کشاورزان کاشته می‌شود.
فرش‌بافی نهاوند
از صنایع‌دستی موجود در شهرستان نهاوند و هنر مردمان این دیار می‌توان به گلیم، گبه، قالی و فرش اشاره کرد. در میان هنر‌های متفاوت صنایع‌دستی که در حال حاضر در نهاوند رایج است هنر فرش‌بافی نهاوند با برند‌های معروف و تاریخی احساس و ذهن آدمی را به عمق هنر و زیبای نهفته در فرش می‌برد گویی طبیعت، عرفان در دل خفته فرش با انسان حرف می‌زند و دل و عقل و هوش آدمی را با خود به خلوت درون می‌برد.
فرش نهاوند دارای برند‌های جهانی مانند عشوند، گل حیدر یا سالاری، لچک سفید است که باف انواع فرش‌های سنتی نهاوند با طرح‌ها و رنگ‌های بدیع و زیبا نمایشگر اوج تسلط طراحان و بافندگان بر فن بافت فرش است. چنین است تلفیق رنگ‌های سنتی و رنگ‌های متنوع دیگر که به طور هنرمندانه صورت می‌گیرد، هرچند که ارزش رنگرزی گیاهی قابل‌مقایسه با رنگرزی شیمیایی نیست.
شهرستان نهاوند در زمینه تولید فرش دستباف دارای پتانسیل و ظرفیت بی‌شماری است و فرش دستباف نهاوند دارای آوازه کشوری و جهانی است که بیشتر بافت‌های فرش دستباف در شهرستان نهاوند به‌صورت دو زرع و یک زرع و نیم تولید می‌شود و ۹۹ درصد تولیدات فرش دستباف نهاوند از طریق اتحادیه مرکزی فرش تهران به کشور‌های آمریکا، کانادا، آلمان و کشور‌های عربی صادر می‌شود.
چرم همدان
از دیگر صنایع‌دستی تولید دستان هنرمند برخی از مردمان همدان مصنوعات چرمی است و سابقه تولید چرم در این منطقه به بیش از ۳۰۰۰ سال می‌رسد و اکنون نیز یکی از مراکز عمده تولید چرم همدان است.
کمربند، کیف، کفش، جاکلیدی و لباس‌های چرمی دست‌ساز‌هایی هستند که توسط هنرمندان این حرفه ساخته و به نقاط مختلف کشور و همچنین خارج از کشور صادر می‌شود.
مسگری در همدان
ساخت ظروف و وسایل مسی از قدیم تابه‌حال در همدان رواج داشته. انواع دیگ، کاسه، بشقاب و سایر ظروف آشپزخانه تولیدات مسی هستند که در شهر باصفای همدان و با دستان هنرمند مردم این شهر و دیار ساخته می‌شوند.
به گزارش تسنیم، همدان در سال ۲۰۱۸ میزبان دو رویداد مهم آسیایی و بین‌المللی است که این دو رویداد می‌تواند در معرفی ظرفیت‌های گردشگری همدان، ایجاد اشتغال پایدار و توسعه گردشگری همدان مؤثر باشد ضمن اینکه همدان به عنوان پایتخت گردشگری آسیا شهریورماه امسال برای این عنوان در رویدادی میزبان ۳۴ کشور آسیایی و در اجلاس اعضای وابسته سازمان جهانی گردشگری آبان ماه میزبان نمایندگان گردشگری ۱۸۰ کشور جهان است. رویداد‌های همدان ۲۰۱۸ به ویژه"همدان پایتخت گردشگری آسیا" می‌توانند فرصت‌های بی‌بدیلی برای معرفی صنایع‌دستی و هنر دستان مردمان دیار مادستان باشند.
به گزارش تسنیم، صنایع‌دستی مجموعه‌ای از هنر‌ها و صنایعی را شامل می‌شود که هنر دست بوده و با ابراز دستی و مواد اولیه بومی ساخته می‌شود که در فرآیند‌های صنایع تولیدی ذوق هنری و خلاقیت صنعتگر نمایان می‌شود.
صنایع‌دستی حاصل روح ملت‌ها و آئین و فرهنگ ملی کشورهاست که به‌سادگی با رجوع به آمار صنایع‌دستی کشور‌ها به روحیه مردم آن کشور می‌توان پی برد می‌توان گفت که صنایع‌دستی تنها یک کالا برای مبادله نیست بلکه خصوصیات فرهنگی و ویژگی‌های اقوام از طریق صنایع‌دستی مبادله می‌شود.
اکنون صنایع‌دستی ایرانی به عنوان یکی از منابع درآمدی قابل‌توجه در بخش درآمد‌های غیرنفتی به شمار می‌آید و ایران اکنون نیم‌قرن است که در شورای جهانی صنایع‌دستی عضویت دارد.
بافته‌های داری، دست بافی، بافتنی، روکاری، چاپ‌های سنتی، نمدمالی، سفالگری و سرامیک‌سازی، شیشه‌گری، تولید فراورده‌های پوست و چرم، ساخت محصولات فلزی و آلیاژ، قلم‌زنی، مشبک‌کاری، حکاکی روی فلزات و آلیاژها، سنگ‌تراشی، حکاکی روی سنگ و معرق سنگ، خراطی چوب، ریزه‌کاری و نازک‌کاری چوب، منبت‌کاری، کنده‌کاری و مشبک‌کاری چوب، حصیربافی، خاتم سازی، معرق‌کاری، کاشی گری، ملیله کاری، میناکاری، ساخت اشیای مستظرفه و هنری، ساخت زیورآلات و ... هر کدام هنر مردمان سرزمین پهناور ایران است که باجان و دل به تولید آن‌ها می‌پردازند.
استان همدان دیار الوند، پایتخت تاریخ و تمدن و پایتخت گردشگری آسیا در سال ۲۰۱۸ نیز هنرمندانی را در دل خود جای داده که این هنرمندان در وجود خود گنجینه‌ای از هنر، ذوق، خلاقیت و ابتکار دارند.
همدان مهد هنرمندان و صنعتگران برجسته‌ای است که یادگار‌های بسیار ارزشمندی از خود بجای گذاشته‌اند. امروزه نیز همدان پایتخت تاریخ و تمدن محل فعالیت بسیاری از هنرمندان باذوق صنایع‌دستی است.
دیار هگمتانه مهد سفال و منبت ایران‌زمین است و شهر جهانی سفال لالجین و شهر ملی منبت ملایر در این استان هستند و تویسرکان نیز یکی از قطب‌های اصلی منبت ایران به‌حساب می‌آید تا جایی که می‌توان گفت: استان همدان مهد هنر و اندیشه است.
در کنار جاذبه‌های تاریخ، فرهنگی طبیعی و ... صنایع‌دستی شهر همدان، توجه گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب می‌کند، همچنین علاوه بر شهرت داخلی، در سطح بین‌الملل و صادراتی نیز زبان زد است.
استان همدان به علت فرهنگ و تاریخ کهن خود دارای اماکن فراوان تاریخی و گردشگری فراوان از جمله، گنج‌نامه، غار علیصدر و ... و در کنار این آثار تاریخی دارای صنایع‌دستی و سوغات متعددی است که گردشگران و مسافران متعددی را برای گشت‌وگذار و خرید در همدان جذب می‌کند.
سفال و سرامیک، قالی‌بافی، چرم دوزی، گلیم، مرواربافی و گیوه‌بافی از جمله صنایع‌دستی همدان است که در این گزارش به معرفی تعدادی از صنایع‌دستی استان همدان می‌پردازیم.
سفال لالجین
یکی از شناخته شده‌ترین هنر‌های همدان سفال‌ها و سرامیک‌های تولیدی شهر لالجین است که شهرت جهانی دارد شهر لالجین یکی از قطب‌های گردشگری استان همدان و به عنوان مرکز سفال و سرامیک در خاورمیانه و جهان شناخته‌شده است که دارای پیشینه سفال‌سازی ۷۰۰ الی یک هزار سال است و در حال حاضر سفالگری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رشته‌های صنایع‌دستی استان همدان شهرت جهانی دارد.
هنر سفالگری نسل به نسل به مردم شهر لالجین رسیده و سفالگری، هنر آبا و اجدادی مردم این شهر است، سفال‌های تولیدی این منطقه از کیفیت و اصالت فراوانی برخوردارند و تا جایی که هنوز مردم لالجین برای ساخت سفال از چرخ‌های دستی استفاده می‌کنند.
هنر منحصربه‌فرد هنرمندان این دیار در تولید سفال به‌گونه‌ای است سبب شده است که از تهیه مواد اولیه تا تولید، تکمیل، توزیع و صادرات سفال و سرامیک یا در لالجین انجام می‌شود و یا در این شهر قابلیت انجام آن وجود دارد.
در راستای ارسال پرونده‌های این دو شهر (لالجین و مشهد) به شورای جهانی صنایع‌دستی، داوران این شورا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۵ از شهر‌های مشهد و لالجین بازدید کردند و داوری خود را ارائه دادند و نتایج آن را برای کارشناسان عالی شورای جهانی صنایع‌دستی ارسال کردند.
پس از بررسی‌های نهایی و اعلام نظر رؤسای چهار منطقه اروپا، آمریکای لاتین، آمریکای شمالی و آفریقا، خوشبختانه طبق نامه‌ای از سوی غدا هیجاوی رئیس منطقه آسیا و اقیانوسیه و بر اساس اعلام رسمی دفتر رئیس شورای جهانی صنایع‌دستی، مشهد به عنوان شهر جهانی سنگ‌های قیمتی و لالجین به عنوان شهر جهانی سفال انتخاب شد که این امر با تلاش‌های مسئولان، هنرمندان لالجینی و رسانه‌های استان محقق شد و این شهر به‌عنوان شهر جهانی سفال به ثبت سازمان جهانی یونسکو رسید.
لالجین از مراکز عمده ساخت سفال و سرامیک ایران و جهان به شمار می‌رود و هنر به عمل آمده از دستان هنرمندان لالجینی علاوه بر شهر‌های دور و نزدیک ایران به بسیاری از کشور‌های دیگر صادر می‌شود.
بوی خاک رس و در نهایت گل سفال در کارگاه‌های سفالگری نه‌تن‌ها آزاردهنده نیست بلکه نفس کشیدن در کارگاه‌های تولیدی سفال بسیار دل‌نشین است که همین امر سبب می‌شود که تولیدکنندگان و فعالان این عرصه هیچ‌گاه علاقه‌ای به بازنشستگی و در از کار کشیدن ندارند.
قالی‌بافی همدان
مردم شهر همدان در زمینه قالی‌بافی هم فعالیت می‌کنند. از پشم حیوانات نخ تولید کرده و با استفاده از سبک خود در بافتن قالی و فرش، توجه مسافران ایرانی و خارجی را به این استان جلب کرده‌اند.
زنان و مردان هنرمند دیار هگمتانه و پایتخت تاریخ و تمدن در عرصه تولید فرش و تابلوفرش چنان تبحری دارند و دست به طراح‌های زیبای می‌زنند که تولیدات آن‌ها چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.
مبل و منبت ملایر
از صنایع‌دستی معروف شهرستان ملایر می‌توان به پایتخت بودن مبل و منبت ایران اشاره کرد هنری که از دیرباز مردمان این شهرستان با آن انس گرفته‌اند و به زیباترین نحو و زیرنگرترین نقش آن را انجام می‌دهند، ملایر شهری که تولیدکننده مبل و صادرکننده آن به اقصی نقاط کشور است.
از دیگر صنایع‌دستی مردمان خون گرم و لر زبان ملایر می‌توان مرواربافی یا همان سبدبافی اشاره کرد. وجود ترکه‌های چوبی با کیفیت و مرغوب در این شهرستان از عوامل مؤثر در رشد این صنعت دستی در این شهرستان است. به دلیل همین کیفیت مناسب ترکه‌های ملایر هنرمندانی که در استان‌های شمالی کشور به این صنعت دستی اشتغال دارند چوب موردنیاز خود را از شهرستان ملایر تأمین می‌کنند. این ترکه‌ها در روستا‌های گوراب، داویجان، می‌آباد و حرم آباد از توابع ملایر توسط کشاورزان کاشته می‌شود.
فرش‌بافی نهاوند
از صنایع‌دستی موجود در شهرستان نهاوند و هنر مردمان این دیار می‌توان به گلیم، گبه، قالی و فرش اشاره کرد. در میان هنر‌های متفاوت صنایع‌دستی که در حال حاضر در نهاوند رایج است هنر فرش‌بافی نهاوند با برند‌های معروف و تاریخی احساس و ذهن آدمی را به عمق هنر و زیبای نهفته در فرش می‌برد گویی طبیعت، عرفان در دل خفته فرش با انسان حرف می‌زند و دل و عقل و هوش آدمی را با خود به خلوت درون می‌برد.
فرش نهاوند دارای برند‌های جهانی مانند عشوند، گل حیدر یا سالاری، لچک سفید است که باف انواع فرش‌های سنتی نهاوند با طرح‌ها و رنگ‌های بدیع و زیبا نمایشگر اوج تسلط طراحان و بافندگان بر فن بافت فرش است. چنین است تلفیق رنگ‌های سنتی و رنگ‌های متنوع دیگر که به طور هنرمندانه صورت می‌گیرد، هرچند که ارزش رنگرزی گیاهی قابل‌مقایسه با رنگرزی شیمیایی نیست.
شهرستان نهاوند در زمینه تولید فرش دستباف دارای پتانسیل و ظرفیت بی‌شماری است و فرش دستباف نهاوند دارای آوازه کشوری و جهانی است که بیشتر بافت‌های فرش دستباف در شهرستان نهاوند به‌صورت دو زرع و یک زرع و نیم تولید می‌شود و ۹۹ درصد تولیدات فرش دستباف نهاوند از طریق اتحادیه مرکزی فرش تهران به کشور‌های آمریکا، کانادا، آلمان و کشور‌های عربی صادر می‌شود.
چرم همدان
از دیگر صنایع‌دستی تولید دستان هنرمند برخی از مردمان همدان مصنوعات چرمی است و سابقه تولید چرم در این منطقه به بیش از ۳۰۰۰ سال می‌رسد و اکنون نیز یکی از مراکز عمده تولید چرم همدان است.
کمربند، کیف، کفش، جاکلیدی و لباس‌های چرمی دست‌ساز‌هایی هستند که توسط هنرمندان این حرفه ساخته و به نقاط مختلف کشور و همچنین خارج از کشور صادر می‌شود.
مسگری در همدان
ساخت ظروف و وسایل مسی از قدیم تابه‌حال در همدان رواج داشته. انواع دیگ، کاسه، بشقاب و سایر ظروف آشپزخانه تولیدات مسی هستند که در شهر باصفای همدان و با دستان هنرمند مردم این شهر و دیار ساخته می‌شوند.
به گزارش تسنیم، همدان در سال ۲۰۱۸ میزبان دو رویداد مهم آسیایی و بین‌المللی است که این دو رویداد می‌تواند در معرفی ظرفیت‌های گردشگری همدان، ایجاد اشتغال پایدار و توسعه گردشگری همدان مؤثر باشد ضمن اینکه همدان به عنوان پایتخت گردشگری آسیا شهریورماه امسال برای این عنوان در رویدادی میزبان ۳۴ کشور آسیایی و در اجلاس اعضای وابسته سازمان جهانی گردشگری آبان ماه میزبان نمایندگان گردشگری ۱۸۰ کشور جهان است. رویداد‌های همدان ۲۰۱۸ به ویژه"همدان پایتخت گردشگری آسیا" می‌توانند فرصت‌های بی‌بدیلی برای معرفی صنایع‌دستی و هنر دستان مردمان دیار مادستان باشند.
