مدیر پایگاه محوطه باستانی هگمتانه بابیان اینکه اواخر جنگ تحمیلی در سال ۶۴ سازمان میراث فرهنگی شکل گرفت، خاطرنشان کرد: از آن سال به بعد با جدیت ساماندهی محوطه اتفاق افتاد و در دهه ۶۰ دکتر صراف با گمانهزنیهایی براثر ترانشه زد و با کاوش هویت این اثر را بیرون آورد.
مدیر پایگاه محوطه باستانی هگمتانه از ساماندهی تپه باستانی هگمتانه خبر داد و گفت: به منظور ساماندهی حصارهای اطراف جبهه شرقی تپه هگمتانه، خاک‌برداری آغاز می‌شود.
به گزارش فارس؛ بهرام توتونچی در خصوص ساماندهی تپه باستانی هگمتانه اظهار کرد: محوطه تاریخی هگمتانه در سال 1310 در فهرست آثار ملی ثبت شد و از آن زمان جزو بناهای شاخص تاریخی کشور در کنار سایر محوطه‌ها این اهمیت را برای مسوولان مضاعف کرد که این اثر از ارزش‌های تاریخی و فرهنگی است.
وی تصریح کرد: تاکنون کارهایی به منظور ساماندهی انجام شده و نخستین برنامه ساماندهی و تملک عمومی بین سال‌های 46 تا 54 انجام شد که با طرح تملک عمومی همراه بود.
مدیر پایگاه محوطه باستانی هگمتانه وسعت این تپه باستانی را 25 تا 30 هکتار دانست و گفت: در آن مقطع اطراف محوطه تاریخی بافت مسکونی بود که با شناسایی و برنامه‌ریزی، تملک عمومی توسط سازمان مرکزی انجام شد.
وی با اشاره به اینکه پس از خریداری منازل اطراف و آزادسازی اثر بخشی از خاک این محوطه به بیرون هدایت شد، بیان کرد: با هدایت این خاک‌ها به اطراف محوطه، با بخشی از خاک، دیوارهایی ایجاد شد که چندین سال است این تپه شاهد این دیوارهاست.
توتونچی با بیان اینکه با دیوارکشی محوطه بستر برای پژوهش و کاوش در این محوطه ایجاد شد، گفت: هگمتانه در گذشته محوطه پویایی بوده و وقتی ردیابی می‌کنیم، متوجه می‌شویم در این محوطه آثاری از همه دوره‌ها وجود دارد که این قابلیت هگمتانه را از سایر آثار متمایز می‌کند.
وی این سایت را مورد توجه همه حکومت‌های گذشته دانست و گفت: وقتی این محوطه تملک و آزادسازی انجام شد، زمینه باستان‌شناسی کلید خورد و گروه‌های مخالف کاوش‌های مقطعی، موضعی و مشخصی را انجام دادند.
مدیر پایگاه محوطه باستانی هگمتانه با بیان اینکه اواخر جنگ تحمیلی در سال 64 سازمان میراث فرهنگی شکل گرفت، خاطرنشان کرد: از آن سال به بعد با جدیت ساماندهی محوطه اتفاق افتاد و در دهه 60 دکتر صراف با گمانهزنیهایی بر اثر ترانشه زد و با کاوش هویت این اثر را بیرون آورد.
وی با اشاره به اینکه در دهه 70 به طور پیوسته عملیات کاوش گسترده‌ای در هگمتانه انجام شد، گفت: در این سال‌ها روزانه 250 کارگر در آنجا متمرکز بودند و 20 کارشناس باستان شناس که به سرپرستی دکتر صراف رهبری می‌شد حاصل آن ارزش‌هایی بود که از دل خاک بیرون آمد.
توتونچی خاطرنشان کرد: ترانشه مرکزی یک‌هزار و 250 متر مربع با 12 ترانشه 10 در 10 متر بود و فضای مستطیل‌گونه‌ای که 320 در 60 متر وسعت داشت، باعث شد توجه خاصی به هگمتانه شود و این روند تا اواخر دهه 70 ادامه یافت.
وی با تأکید بر اینکه سال 80 شمسی علاوه بر مطالعات پژوهشی ادامه تملک‌ها اتفاق افتاد و ساماندهی محیطی هم اضافه شد، گفت: وقتی سازمان میراث فرهنگی هگمتانه را خرید و آزاد کرد، یکسری بناهای سطح تپه تخریب نشد، به طوری که مدرسه موجود به موزه و درمانگاه به مرکز پژوهش تبدیل شد.
مدیر پایگاه محوطه باستانی هگمتانه اضافه کرد: در ادامه برنامه در تپه هگمتانه، کلیساها تملک شد و دو کلیسا، مدرسه و حمام ارامنه از دل خاک بیرون آمد و مرمت شد که پس از سال‌ها این فضای کنونی بیرون آمد که دارای ارزش است.
وی یادآور شد: در دهه 80 علاوه بر تملک‌ها، برای ساماندهی محیطی هگمتانه نیز با جدیت وارد شدند و مبلمان شهری، نورپردازی، گردشگری و مجموعه‌هایی که برای گردشگران ضرورت داشت نیز در نظر گرفته شد.
توتونچی بیان کرد: یکی از مراحل ساماندهی تپه هگمتانه پوششی بود که در ترانشه مرکزی زده شد، به طوری که بار نخست پوششی از داربست و لوله زده شد که دلچسب نبود و تلاش شد اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 پوشش ترانشه کنونی زده شود که یک‌هزار و 500 متر مربع را پوشش داد.
وی با اشاره به اینکه در کنار این دیوار نرده‌هایی که ایجاد شد، همراه با تملک خاک‌ها به بیرون انتقال می‌یافت، گفت: در دهه 80 تا 10 هکتار به وسعت هگمتانه اضافه شد و وسعت این اثر تاریخی به 40 هکتار رسید.
مدیر پایگاه محوطه باستانی هگمتانه با بیان اینکه تملک در دهه 90 با کندی تخصیص اعتبار مواجه شد، یادآور شد: تاکنون روند ساماندهی رو به جلو بوده و فضاهای زیادی برای گردشگران انجام شده و اگر نگاه تصویری از گذشته تاکنون داشته باشیم، زحمات زیادی برای این اثر کشیده شده است.
وی با بیان اینکه برای هگمتانه چندین ساعت کار کارشناسی ملاک عمل بوده است، گفت: روند کاری ما بر اساس روند کاری است که در گذشته انجام شده و اقداماتی که اکنون انجام می‌شود نیز به دنبال تلاش گذشتگان است زیرا ساماندهی باید دقیق و کامل باشد.
توتونچی با تأکید بر اینکه تپه هگمتانه علاوه بر اینکه یک تاریخی و فرهنگی اثری توریستی است، عنوان کرد: برای اینکه این مجموعه بیشتر خود را نشان دهد، ساماندهی در دیوارهای اطراف اثر به ویژه در محدوده شرقی آن باید لحاظ شود.
وی ادامه داد: در جبهه شرقی از 360 درجه پیرامونی هگمتانه، 170 درجه محدود به معابری است که معابر سریع‌السعیر شهر همدان را شامل می‌شود،، سال‌ها این حصارها شناسایی شده تا آثار اطراف پدیدار شود اما برای آشکار شدن دیوارها نیاز به پاکسازی عمومی و ساماندهی محیطی دیوارها داریم.
مدیر پایگاه محوطه باستانی هگمتانه با اشاره به اینکه خاک‌ها حاصل کاوش سال‌های 70 و 80 در این اثر تاریخی است، بیان کرد: این مسئله با طرح در شورای فنی مصوبه اول را گرفت که انجام آن نیز با نظارت کارشناسان و باستان شناسان اعمال می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه برداشتن دیوارها امکان کاوش و بدنه‌سازی‌ها در محوطه محقق می‌شود، افزود: ساماندهی دیوارهای اطراف محوطه تاریخی هگمتانه امکان تظاهر بیرونی را برای هگمتانه محقق می‌کند و موجب می‌شود، بازسازی، مرمت و نورپردازی هگمتانه را داشته و بدنه فاخر اثر دیده شود.
توتونچی ارتفاع حصار اطراف تپه را 12 تا 14 متر دانست و گفت: بر اساس مطالعاتی که انجام خواهد شد، دیوارها خواناسازی می‌شود تا بتوانیم از دیوارهای اصیل حفاظت کنیم زیرا به دنبال باز زنده سازی و احیای مجدد دیوارها هستیم.
وی ساماندهی هگمتانه را گامی در راستای معرفی این اثر دانست و گفت: برای خاک‌برداری اطراف تپه هگمتانه جاده‌ای مسیریابی شده تا از طریق جاده مناسب و مطلوبی خاک‌برداری صورت گیرد، که بخشی از این کار انجام شده و بخشی نیز پس از عید فطر انجام می‌شود.
