در متون تاریخی، اغلب از نقش حرمسرایی زنان درباری و از تأثیر زنان غرب و شرق زده یا به اصطلاح روشنفکر بر تحولات اجتماعی سخن به میان آمده، اما در خصوص زنانی که در حادثه گریبایدف، جنبش تنباکو، نهضت مشروطه، کشف حجاب، قیام 30 تیر 1331 و... مشارکت داشته اند، آنچنان که باید حق مطلب ادا نشده است. آنها توده زنان مسلمانی بوده اند که گوش به فرمان مراجع تقلید و به منظور انجام تکلیف شرعی و الهی پا به میدان مبارزه گذاشتند. از دهه 1340 تا پیروزی انقلاب اسلامی، این زنان حضور گسترده تر و مستمرتری از خود نشان دادند، علت آن، اولا: خودباوری بیشتری بوده که امام خمینی(ره) در زنان پدید آورد. ثانیا: لبیک آنان به دعوت امام برای حضور سیاسی اجتماعی بوده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، زنان هنوز نیاسوده و خستگی یک مبارزه طولانی علیه رژیم پهلوی را از تن بیرون نکرده بودند که بار دیگر بر خود تکلیف دیدند برای دفاع از انقلاب، به ایفای نقش های تازه تر و مؤثرتر در عرصه های جدیدتر بپردازند، از این رو، شرکت در بحران هایی را که در گوشه و کنار کشور، بویژه در کردستان بر پا شد، جزء وظیفه خود دانستند.
امام خمینی(ره) در این مورد فرمودند:«زنان از نظر اسلام نقش حساسی در بنای جامعه اسلامی دارند و اسلام زن را تا حدی ارتقاء می دهد که او بتواند مقام انسانی خود را در جامعه بازیابد و از حد شی ء بودن بیرون بیاید و متناسب با چنین رشدی می تواند در ساختمان حکومت اسلامی مسئولیت هایی را بر عهده بگیرد.»
این سخن امام، تأکید بر رشد معنوی زنان است، ولی کسی شک ندارد که امام خمینی(ره) در طول و پس از انقلاب اسلامی، مسئولیت سیاسی اجتماعی زنان را تنها با رعایت و حفظ نقش مادری پذیرفته است: زیرا ایشان فرموده اند: شماها موظف هستید که اولاً خودتان و بعد فرزندان خود را خوب تربیت کنید.
درباره تربیت کودکان، هر یک از والدین، نقش اساسی و تعیین کننده دارند، ولی نقش تربیتی مادر با اهمیت تر است، زیرا، مادر به لحاظ احساسات و عواطف خود، روابط نزدیک تر و عاطفی تر با فرزندان دارد. امام خمینی(ره) در تأیید این موضوع فرمود: «عواطفی که در بانوان هست مخصوص خودشان است و در مردها این عواطف نیست» همین عواطف پاک مادرانه، ابزار اصلی در تربیت اخلاقی کودکان است، مشروط به این که زن از مسئولیت کارهای بیرون منزل، فارغ باشد، در غیر این صورت، زن هم نمی تواند در انجام چنین مسئولیتی بزرگ، موفق شود.
ویل دورانت در تأیید این مسأله نوشته است: اگر زن امروز غرب در حفظ خانواده و تربیت کودک ناتوان به نظر می رسد برای آن است که او مدتی است طبیعت خود را که همان ایفای نقش همسری و تربیت کودک در خانه است را از یاد برده است.
سخن قرآن و انقلاب اسلامی در زمینه حضور سیاسی، اجتماعی و دفاعی زنان این است که: حضور سیاسی، اجتماعی و دفاعی بی اشکال است، مشروط به این که پوشش اسلامی حفظ شود، حقوق همسران رعایت گردد، تربیت کودکان به فراموشی سپرده نشود، و نیز، زنان اموری را برگزینند که با توانایی جسمی و روحی آنان متناسب باشد.
با گذشت چهار دهه پس ازدفاع مقدس، بخش زیادی از زنان ایرانی، هم چنان با رعایت ارزش ها و حدود اسلامی در صحنه حاضرند، ولی دور شدن از سال های دفاع مقدس فاصله نسل جدید از نسل های قدیمی تر، تهاجم یا شبیخون فرهنگی و... اندکی حضور پر شور و با پوشش اسلامی زنان را تحت الشعاع قرار داده، البته یک راه برای جبران و رفع معایب و نواقصی که بروز کرده، حضور فعال تر توده زنان مسلمان در صحنه است، ولی برای انقلاب اسلامی، صرف حضور زنان کافی نیست، بلکه حضور زن بدون پوشش اسلامی دیگر به پاسداری از انقلاب اسلامی نمی انجامد. در عمل نیز بیش از گذشته باید نشان داد که حجاب مانعی برای حضور سیاسی، اجتماعی و دفاعی نیست. به علاوه، باید از مزایایی که حجاب در پاس داشت ارکان خانواده، تربیت اجتماعی و... دارد، بیشتر سخن گفت.
ضرورت حضور سیاسی، اجتماعی و دفاعی زنان مسلمان زمانی مهم جلوه می کند که بقای انقلاب اسلامی جز با حمایت مردان و زنان این مرز و بوم میسر نیست، به ویژه این که زنان چون در پیروزی انقلاب اسلامی نقش پر رنگ تر و در دفاع مقدس نقش اساسی داشته اند، در حفظ ارزش های آن دو هم باید همان نقش را هم چنان حفظ کنند.
